(بخش دوم و پایانی)

بانک مالیاتی: اول دفتر بنام ایزد دانا

3381- بخش‌نامه شماره: 19907/200 تاریخ: 09/10/1391

موضوع: ابلاغ نمونه اصلاحی جدید دفتر درآمد و هزینه صاحبان مشاغل موضوع بند (ب) ماده 95 قانون مالیات‌های مستقیم و راهنمای تحریر و تنظیم آن

به منظور ارائه خدمات بهینه به مؤدیان محترم مالیاتی، تسهیل انجام تکالیف قانونی برای آنان و نظام مند نمودن فرآیند تشخیص درآمد مؤدیان، در اجرای بند (ب) ماده 95 و ماده 169 قانون مالیات‌های مستقیم، نمونه اصلاحی جدید «دفتر درآمد و هزینه صاحبان مشاغل» جهت بهره‌برداری مؤدیان مربوط، توسط سازمان امور مالیاتی کشور، تهیه گردیده است. نمونه فوق، شامل صفحات اصلی دفتر درآمد و هزینه و راهنمای تنظیم و تحریر دفتر مذکور به همراه لوح فشرده حاوی فیلم آموزشی مربوط، به پیوست ارسال می‌گردد. مقتضی است ادارات کل امور مالیاتی، ‌در این خصوص به شرح ذیل اقدام نمایند:

1- ضمن مکاتبه با مجامع امور صنفی، اتحادیه‌ها و تشکل‌های حرفه‌ای مربوط، تمهیدات لازم را جهت چاپ و انتشار نمونه جدید دفتر درآمد و هزینه، به تعداد مورد نیاز مؤدیان ابواب جمعی ادارات امور مالیاتی تابعه، اتخاذ نمایند.

2- مؤدیان مورد نظر، ‌برای عملکرد سال 1392 و بعد، ‌مکلفند از دفتر درآمد و هزینه، ‌مطابق نمونه پیوست استفاده نمایند. ادارات امور مالیاتی فارغ از اینکه مؤدی دفتر موصوف را برای عملکرد چه سالی استفاده خواهد نمود، می‌بایست ظرف همان روز مراجعه ضمن ثبت تقاضای مربوط نسبت به امضاء ، ثبت و تحویل دفتر به مؤدی اقدام نمایند.

3- شایسته است ضمن ارسال لوح فشرده آموزشی برای مجامع امور صنفی، اتحادیه‌ها و تشکل‌های حرفه‌ای مربوط با هماهنگی این نهادها، ‌برنامه ریزی‌های لازم جهت اطلاع رسانی به مؤدیان و آموزش ایشان در زمینه نحوه تنظیم و تحریر دفاتر به عمل آید.

 علی عسکری- رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور

3403- نقل از روزنامه رسمی شماره 19779 تاریخ 7 بهمن 1391

شماره 20851/243 تاریخ 30/10/1391

اطلاعیه

قابل توجه صاحبان مشاغل موضوع بند (ب) ماده 95 قانون مالیات‌های مستقیم در خصوص ابلاغ نمونه اصلاحی جدید دفتر درآمد و هزینه و راهنمای تحریر و تنظیم آن به منظور ارائه خدمات بهینه به مؤدیان محترم مالیاتی، تسهیل انجام تکالیف قانونی برای آنان و نظام‌مند نمودن فرآیند تشخیص مالیات، در اجرای بند (ب) ماده 95 و ماده 169 قانون مالیات‌های مستقیم، نمونه اصلاحی جدید «دفتر درآمد و هزینه صاحبان مشاغل» و فرم‌های مربوط جهت بهره‌برداری مؤدیان، توسط سازمان امورمالیاتی کشور تهیه و به شرح ذیل به آگاهی می‌رساند.

یادآوری: مؤدیان مشمول بند (ب) ماده 95 قانون مالیات‌های مستقیم مکلفند بر اساس عملکرد سال 1392 و بعد از آن نسبت به تهیه نمونه جدید دفتر مشاغل، به همراه راهنما و پیوست‌های ضمیمه آن اقدام و قبل از شروع هر سال با مراجعه به اداره امور مالیاتی ذیربط ضمن تکمیل فرم پیوست شماره 6 ، تقاضای کتبی خود را برای امضا و ثبت دفتر مشاغل تسلیم نمایند. توصیه می‌شود مجامع امور صنفی یا اتحادیه‌های مربوط، هماهنگی و مساعدت لازم را در خصوص تهیه دفاتر به عمل آورند.

پیوست شماره 1

فهرست صاحبان مشاغل موضوع بند (ب) ماده 95 قانون مالیات‌های مستقیم

1ـ صاحبان کارگاه‌های صنعتی

2ـ صاحبان مشاغل ساختمانی، تأسیسات فنی و صنعتی، نقشه‌کشی، نقشه‌برداری، محاسبات فنی و نظارت.

3ـ چاپخانه‌داران، لیتو گراف‌ها، صحاف‌ها، ارائه‌دهندگان خدمات چاپ وگرافیست‌ها.

4 ـ صاحبان مراکز ارتباطات رایانه‌ای.

5 ـ وکلا، کارشناسان، مترجمان رسمی دادگستری، مشاوران حقوقی و اعضای سازمان‌های نظام مهندسی.

6 ـ محققان، پژوهشگران و کارشناسان آزاد که به تهیه و ارائه طرح‌های تحقیقاتی اشتغال دارند.

7ـ دلالان، حق‌العمل‌کاران و کارگزاران.

8 ـ صاحبان مراکز فرهنگی، هنری، فرهنگسراها، کانون‌های حرفه‌ای و انجمن‌های صنفی تخصصی.

9ـ صاحبان سینماها، تماشاخانه‌ها و مکان‌های تفریحی و ورزشی.

10ـ صاحبان مشاغل فیلم‌برداری، دوبلاژ، مونتاژ و سایر خدمات سینمائی.

11ـ پزشکان و دندانپزشکان که دارای مطب هستند و دامپزشکان که به حرفه دامپزشکی اشتغال دارند.

12ـ صاحبان آزمایشگاه‌ها، رادیولوژی‌ها، فیزیوتراپی‌ها، سونوگرافی‌ها، الکتروانسفالوگرافی‌ها، سی‌تی‌اسکن‌ها، سالن‌های زیبایی و دیگر ارائه‌دهندگان خدمات بهداشتی و طبی و غیرطبی، صاحبان داروخانه‌ها اعم از انسانی و دامی، لابراتوارهای دندانسازی، مراکز ترک اعتیاد، مؤسسات ترمیم و کاشت مو، سازندگان اعضای مصنوعی، مراکز بینائی سنجی و شنوایی سنجی، مشاوره ژنتیک، مشاوره روانسنجی و روانشناسی، دفاتر خدمات پرستاری، مامائی و مراکز خدمات آمبولانس.

13ـ صاحبان میهمان‌سراها، میهمان‌پذیرها و مسافرخانه‌ها.

14ـ صاحبان تالارهای پذیرایی، رستوران‌ها، تهیه‌کنندگان غذاهای آماده، ارائه‌دهندگان خدمات پذیرائی و کرایه‌دهندگان ظروف.

15ـ صاحبان دفاتر اسناد رسمی.

 16ـ صاحبان تعمیرگاه‌های مجاز و اتوسرویس‌ها.

17ـ صاحبان نمایشگاه‌ها و فروشگاه‌های اتومبیل و بنگاه‌های معاملات املاک و آژانس‌های کرایه اتومبیل.

18ـ سازندگان و فروشندگان طلا و جواهر.

19ـ عاملان فروش و فروشندگان آهن‌آلات، فروشندگان مصالح ساختمانی دارنده عاملیت فروش یا توزیع (سیمان، گچ و سایر مصالح ساختمانی)

20ـ صاحبان دفاتر خدمات ارتباطی (دفتر خدمات مشترکین تلفن همراه و آژانس‌های پستی)، صاحبان دفاتر خدمات دولت الکترونیک (پلیس+10) و دفاتر خدمات الکترونیک شهر.

21ـ صاحبان جایگاه‌های اختصاصی فرآورده‌های نفتی و گاز (پمپ‌های بنزین و گازوئیل و گاز).

22ـ صاحبان مهدهای کودک و پیش دبستانی.

23ـ ناشران و صاحبان مؤسسات انتشاراتی.

24ـ صاحبان دفاتر خدمات پیک موتوری.

25ـ صاحبان دفاتر خدمات مسافرتی و جهانگردی.

26ـ شیرینی‌فروشان و قنادی‌های دارای کارگاه.

27ـ صاحبان کارگاه‌های تولید نان‌های حجیم، فانتزی و صنعتی.

به موجب تبصره یک ماده 95 قانون مالیات‌های مستقیم سازمان امور مالیاتی کشور در صورت تشخیص ضرورت تا پایان دی ماه هر سال فهرست مشاغل افزوده شده به بندهای (الف) و (ب) ماده 96 (مشمول از آغاز سال بعد) را تهیه و از طریق تشکل‌های صنفی و درج آگهی در روزنامه رسمی کشور و یکی از روزنامه‌های کثیرالانتشار به مؤدیان اعلام می‌دارد.

سازمان امور مالیاتی کشور

3423- بخش‌نامه شماره: 24290 /200 تاریخ: 07/12/1391 مدت اجرا: برای عملکرد سال 1392

موضوع: امضاء و ثبت دفتر مشاغل بند (ب) ماده 95 قانون مالیات‌های مستقیم

پیرو بخش‌نامه شماره 19907/200 مورخ 09/10/1391 در خصوص ابلاغ نمونه جدید دفتر درآمد و هزینه صاحبان مشاغل موضوع بند (ب) ماده 96 قانون مالیات‌های مستقیم و راهنمای تحریر و تنظیم آن و به منظور صرفه جوئی و استفاده بهینه از دفاتر چاپ شده نانویس قبلی موجود در بازار، در صورت درخواست مؤدیان تشخیص ردیف‌های 5، 6، 8، 10و 11 بند (ب) ماده 96 قانون موصوف، امضاء و ثبت دفتر درآمد و هزینه با فرمت قبلی جهت استفاده عملکرد سال 1392 مؤدیان مذکور بلامانع می‌باشد.

ضمناً با توجه به سؤالات مطروحه ادارات کل امور مالیاتی در خصوص پلمپ دفتر مشاغل، با توجه به صراحت بند2 بخش‌نامه صدرالذکر یادآوری می‌شود که با عنایت به ماده 2 و تبصره 3 ماده 2 آئین‌نامه اصلاحی مربوط به روش‌های نگهداری دفاتر و اسناد و مدارک و نحوه ثبت وقایع مالی و چگونگی تنظیم صورت‌های مالی نهایی موضوع تبصره 2 ماده 95 اصلاحی مصوب 27/11/1380 قانون موصوف، پلمپ، مختص دفاتر روزنامه و کل بوده و در خصوص دفتر مشاغل(درآمد و هزینه) امضاء و ثبت دفتر کفایت دارد.

علی عسکری- رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور

3436- بخش‌نامه شماره:26092/200 تاریخ:23/12/1391 مدت اجرا: برای عملکرد سال 1392

موضوع: مهلت امضاء و ثبت نمونه جدید دفتر درآمد و هزینه مشاغل بند (ب) ماده 95 قانون مالیات‌های مستقیم

پیرو بخش‌نامه شماره 24290/200 مورخ 07/12/1391 به منظور تشویق و ترغیب صاحبان مشاغل موضوع بند (ب) ماده 96 قانون مالیات‌های مستقیم برای اخذ و نگهداری دفتر جدید و تعیین درآمد مشمول مالیات بر اساس قوانین و مقررات مالیاتی و همچنین ترویج فرهنگ مالیاتی و تکریم ارباب رجوع و ایجاد فرصت کافی جهت چاپ، تکثیر و تهیه دفتر، برای استفاده عملکرد سال 1392، ثبت و امضاء نمونه جدید دفتر مشاغل(درآمد و هزینه) تا پایان خرداد ماده سال 1392 نیز بلامانع می‌باشد.

همچنین آن دسته از مشاغلی که تاکنون مشمول مراحل فراخوان مالیات بر ارزش افزوده نگردیده‌اند، می‌توانند برای استفاده عملکرد سال 1392، تا پایان سال جاری نسبت به تهیه دفتر با فرمت قدیم و ثبت و امضاء آن اقدام نمایند.

علی عسکری- رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور

3505- بخش‌نامه شماره:6778/200/ص تاریخ:17/04/1392

موضوع: رسیدگی به دفتر درآمد و هزینه مشاغل موضوع بند (ب) ماده 95 قانون مالیات‌های مستقیم

دفاتر درآمد و هزینه صاحبان مشاغل موضوع بند (ب) ماده 95 قانون مالیات‌های مستقیم، به منظور ارائه خدمات بهینه به مؤدیان محترم مالیاتی، گسترش عدالت مالیاتی، ترغیب صاحبان مشاغل فوق به ارائه دفتر و اسناد و مدارک مثبته، شفاف سازی فعالیت‌های اقتصادی مؤدیان، تسهیل در اجرای قانون مالیات‌های مستقیم و مالیات بر ارزش افزوده و در راستای نظام مند نمودن فرآیند تشخیص درآمد مشمول مالیات مؤدیان، تهیه گردیده است.

با عنایت به مطالب فوق، مقتضی است در رسیدگی به دفاتر مذکور این مهم مورد توجه قرار گیرد که با توجه به حجم، موضوع و نحوه فعالیت اقتصادی این دسته از مؤدیان، سازمان امور مالیاتی، از ایشان انتظار تسلط به اصول پیشرفته حسابداری را ندارد. دفتر مشاغل با همین رویکرد برای ثبت ساده درآمد، هزینه، خرید، دارایی‌های استهلاک پذیر و مالیات و عوارض ارزش افزوده تهیه گردیده و به همین دلیل، در نگارش راهنمای آن، آگاهانه از الزام مؤدیان به رعایت استانداردهای حسابداری در تنظیم و تحریر این دفتر، خودداری شده است.

علی‌ایحال راهنمای تنظیم و تحریر دفتر مشاغل، شیوه قابل قبول سازمان در تنظیم و تحریر دفتر و تکالیف مؤدیان موصوف در این خصوص را مشخص ساخته است. بنابراین قبول دفتر توسط ادارات امور مالیاتی، نباید به رعایت استانداردهایی خارج از حدود تعیین شده در راهنمای مذکور منوط گردد. لذا توصیه می‌شود مادامی که دفتر تسلیمی از سوی مؤدی با رعایت چارچوب‌های مورد تأکید در راهنمای موصوف تهیه شده و امکان تعیین درآمد مشمول مالیات بر اساس رسیدگی به دفتر وجود داشته باشد، حتی‌الامکان از رد آن خودداری شده و درآمد مشمول مالیات بر مبنای رسیدگی به دفتر تعیین گردد.

علی عسکری- رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور

3750- دستورالعمل شماره:523/93/200 تاریخ:25/04/1393

موضوع دستورالعمل خوداظهاری در اجرای ماده 158 قانون مالیات‌های مستقیم برای درآمد مشمول مالیات و مالیات عملکرد سال  1392 اعضای سازمان نظام دامپزشکی(مشمولین بند «ب» ماده 95 قانون مالیات‌های مستقیم)

 بنا به اختیار حاصل از ماده 158 قانون مالیات‌های مستقیم، با عنایت به آگهی منتشره در نیمه اول سال 1392 و در جهت اجرای مطلوبتر عدالت مالیاتی، استفاده بهینه از منابع، توسعه و ترویج فرهنگ خوداظهاری، سازمان امور مالیاتی کشور طرح خوداظهاری درآمد مشمول مالیات و مالیات عملکرد سال 1392صاحبان مشاغل موضوع ماده 95 قانون مالیات‌های مستقیم را به مرحله اجرا در آورده است. بنابراین اظهارنامه‌های تسلیمی هر یک از اعضای سازمان نظام دامپزشکی که با رعایت مقررات و شرایط زیر تسلیم شده باشد مشمول طرح خوداظهاری قرار می‌گیرد:

الف- شرایط خوداظهاری

1- تسلیم اظهارنامه مالیاتی عملکرد سال 1392 به صورت الکترونیکی از طریق سامانه عملیات الکترونیکی مؤدیان مالیاتی به نشانی www.TAX.gov.ir، بخش اظهارنامه الکترونیکی در موعد مقررقانونی.

2- اظهارنامه مالیاتی شامل«حساب درآمد و هزینه» تکمیل شده باشد.

3- در موارد تقسیط مالیات ابرازی، پرداخت حداقل چهل درصد (40%) مالیات به صورت نقد به همراه اظهارنامه و مابقی در 6 قسط مساوی ماهانه تا پایان دی ماه 1393 تقسیط و پرداخت گردد. ضمناً مؤدیان محترم مالیاتی می‌توانند برای پرداخت نقدی، بدون مراجعه حضوری به واحدهای مالیاتی و بانک، از طریق سامانه عملیات الکترونیکی مؤدیان مالیاتی به نشانیwww.TAX.gov.ir، بخش پرداخت الکترونیکی مالیات اقدام نمایند.

4- مؤدیان محترم مالیاتی برای تقسیط باقیمانده مالیات ابرازی حداکثر تا پایان مرداد ماه به ادارات امور مالیاتی مربوطه مراجعه نمایند. عدم پرداخت اقساط در سررسید مقرر مانع از صدور برگ مالیات قطعی برای مؤدیانی که در چارچوب خوداظهاری، اظهارنامه تسلیم نموده اند، نخواهد بود و در صورت عدم پرداخت اقساط تا پایان زمان مقرر، از تاریخ سررسید(تاریخ انقضای مهلت تسلیم اظهارنامه مالیاتی) مشمول جریمه مقرر در ماده 190 قانون مالیات‌های مستقیم خواهد بود. مؤدیانی که پرونده آن‌ها به عنوان نمونه انتخاب و مورد رسیدگی قرار می‌گیرد و همچنین سایر مؤدیانی که اظهارنامه آن‌ها خارج از چارچوب این دستورالعمل تسلیم شده است چنانچه دفتر درآمد و هزینه برای عملکرد سال 1392 ثبت و تحریر ننموده باشند جرایم مربوط، قابل بخشودگی نخواهد بود. (تهیه دفتر درآمد و هزینه تا تاریخ 31/03/1392 مورد قبول است.)

5- اظهارنامه‌هایی که مالیات ابرازی عملکرد سال 1392 نسبت به مالیات قطعی عملکرد سال 1391 از حداقل افزایش به شرح جدول زیر کمتر نباشد با رعایت سایر شرایط این دستورالعمل مشمول خوداظهاری می‌باشد:

ردیف	نوع تخصص	حداقل درصد افزایش نسبت به مالیات قطعی عملکرد سال 1391
1	داروخانه دامپزشکی	13
2	دامپزشک متخصص دارای پروانه مایع‌کوبی	18
3	دامپزشک متخصص بدون پروانه مایع‌کوبی	17
4	دامپزشک عمومی دارای پروانه مایع‌کوبی	14
5	دامپزشک عمومی متخصص بدون پروانه مایع‌کوبی	13

تبصره:برای مؤدیانی که پرونده عملکرد سال 1391 آن‌ها تا تاریخ تسلیم اظهارنامه (حداکثر 31/04/1393) قطعی نشده باشد، صرفاً پرداخت مالیات به همراه اظهارنامه مالیاتی، 30% مبلغ مالیات تشخیصی عملکرد سال 1391 می‌باشد و تکمیل اطلاعات اظهارنامه بر اساس خوداظهاری مؤدی الزامی است. در صورتی که تا تاریخ 31/06/1393 پرونده هر یک از مؤدیان مذکور به قطعیت برسد مبنای محاسبات خوداظهاری مالیات یا درآمد مشمول مالیات قطعی شده حسب مورد خواهد بود، در غیر اینصورت(عدم قطعیت تا تاریخ مذکور) مبنای محاسبات خوداظهاری در صورت پذیرش مؤدی، مالیات یا درآمد مشمول مالیات تشخیصی سال 1391خواهد بود. بدیهی است در صورت عدم پذیرش مؤدی پرونده مورد نظر مشمول خوداظهاری نبوده و با رعایت مقررات توسط اداره امور مالیاتی رسیدگی خواهد شد.(در اجرای این تبصره حداکثر مهلت مراجعه برای تقسیط باقی مانده بدهی عملکرد سال 31/06/1393 می‌باشد.)

لازم است مؤدی و اداره امور مالیاتی مربوطه به گونه‌ای برنامه ریزی نمایند که مالیات عملکرد سال 1391 حداکثر تا پایان شهریور ماه سال جاری، به قطعیت رسیده و به همراه بدهی مالیاتی قطعی شده سنوات گذشته، تا پایان سال 1393 پرداخت و یا ترتیب پرداخت داده شود.

ب- سایر شرایط:

6- صاحبان مشاغل پزشکی مذکور در این دستورالعمل (به استثنای مشمولین بند 12 این دستورالعمل) که در عملکرد سال 1391 فعالیت کامل داشته و در آن سال مشمول پرداخت مالیات نشده‌اند در صورتی که درآمد مشمول مالیات عملکرد سال 1392خود را با حداقل 35 درصد (35%) افزایش نسبت به سال 1391 ابراز نمایند مشمول خوداظهاری خواهند بود.

7- پرونده مالیاتی اعضائی که سال 1392 اولین سال فعالیت آن‌ها می‌باشد مشمول خوداظهاری نبوده و توسط اداره امور مالیاتی رسیدگی خواهد شد.

8- هر گاه مالیات قطعی شده عملکرد سال 1391 اعضای سازمان دامپزشکی که مبنای محاسبه افزایش‌های مورد نظر قرار می‌گیرد بر اساس فعالیت آن‌ها و به دلایلی برای قسمتی از سال مذکور بوده باشد ابتدا درآمد مشمول مالیات با رعایت مقررات با فرض فعالیت برای یکسال تمام محاسبه و مالیات تعیین شده برای یک سال مبنای اعمال افزایش مورد نظر قرار گیرد.

9- چنانچه مالیات قطعی شده عملکرد سال 1391 با رعایت مواد 137، 165 و 172 قانون مالیات‌های مستقیم تعیین گردیده باشد ابتدا می‌بایست مالیات متعلقه بدون در نظر گرفتن مفاد مواد مذکور برای آن سال تعیین و سپس درصد افزایش مورد نظر برای محاسبه مالیات خوداظهاری برای عملکرد سال 1392 تعیین گردد.

10- دامپزشکان 70 سال به بالا هیچ‌گونه افزایشی نسبت به سال قبل نخواهند داشت.

11- با عنایت به آگهی منتشره در روزنامه‌های کثیرالانتشار در نیمه اول سال 1392، مؤدیانی که ظرف 5 سال متوالی (عملکرد سالهای 1387 تا 1391) مالیات آن‌ها بر اساس خوداظهاری یا توافق قطعی شده است، مالیات آن‌ها برای عملکرد سال 1392 مشمول خوداظهاری موضوع این دستورالعمل نبوده و از طریق رسیدگی تعیین خواهد شد.

12- اظهارنامه‌هائی که حائز شرایط این دستورالعمل نبوده و همچنین سایر مشاغل دامپزشکی که در این دستورالعمل منظور نشده است مشمول خوداظهاری نخواهند بود و توسط ادارات امور مالیاتی رسیدگی خواهند شد.

13- در اجرای ماده 158 قانون مالیات‌های مستقیم نمونه انتخابی برای رسیدگی از بین اظهارنامه‌های تسلیمی در چارچوب این دستورالعمل به میزان دوازده درصد (12%) با نظر مدیر کل امور مالیاتی ذیربط تعیین خواهد شد.

14-اظهارنامه‌هایی که حائز شرایط مقرر در این دستورالعمل بوده و به‌عنوان نمونه جهت رسیدگی انتخاب نشوند قطعی تلقی می‌گردند.

15- مؤدیانی که اظهارنامه آن‌ها در اجرای بند 14 فوق به‌عنوان نمونه انتخاب و مورد رسیدگی قرار می‌گیرند در صورتی که درآمد مشمول مالیات قطعی (قبل از کسر معافیت) با رقم اظهار شده از طرف مؤدی بیش از 15 درصد اختلاف داشته باشد مشمول حکم ماده 194 قانون مالیات‌های مستقیم خواهند بود.

16- در اجرای مقررات ماده 121 قانون برنامه پنج‌ساله پنجم توسعه و مطابق دستورالعمل شماره 13007/200 مورخ 28/06/1391 داروخانه‌ها ملزم به استفاده از صندوق مکانیزه فروش(سامانه های فروشگاهی)شده‌اند، لذا در صورتی که با رعایت مقررات مربوط نسبت به نصب سامانه مذکور اقدام ننموده باشند، چنانچه مالیات یا درآمد مشمول مالیات ابرازی سال 1392 آن‌ها حسب مورد با حداقل رشد مورد نظر به اضافه مالیات متعلق به معافیت استفاده نشده (با توجه به آخرین طبقه احتساب نرخ مالیاتی به درآمد مشمول مالیات) ابراز شده باشد، با رعایت سایر شرایط مشمول خوداظهاری خواهند بود. در ضمن بند 7 دستورالعمل شماره 515/93/200 مورخ 11/04/1393 در خصوص هزینه‌های انجام شده برای نصب و راه اندازی دستگاه سامانه صندوق فروش(مکانیزه فروش) برای داروخانه‌هایی نسبت به نصب و راه اندازی سامانه مذکور در سال 1392 اقدام نموده‌اند نیز جاری می‌باشد.

17- با توجه به ماده 52 قانون بودجه سال 1392 کل کشور، اشخاصی که مکلف به ثبت نام برای دریافت شماره اقتصادی شده‌اند، در صورت عدم ثبت نام تا مهلت‌های مقرر اعلام شده امکان برخورداری از معافیت را نداشته، لذا چنانچه مالیات یا درآمد مشمول مالیات ابرازی سال 1392 آن‌ها حسب مورد با رشد مورد نظر به اضافه مالیات متعلق به معافیت استفاده نشده (با توجه به آخرین طبقه احتساب نرخ مالیاتی به درآمد مشمول مالیات) ابراز شده باشد، با رعایت سایر شرایط مشمول خوداظهاری خواهند بود.

18- هر گاه طبق اسناد و مدارک مثبته بدست آمده برای هر یک از مؤدیان مشخص گردد درآمد مشمول مالیات (پس از کسر معافیت) بدست آمده با درآمد مشمول مالیات ابرازی (پس از کسر معافیت) اختلاف دارد در این صورت مالیات مابه‌التفاوت با رعایت مقررات مطالبه خواهد شد.

19-ادارات کل امور مالیاتی مکلفند تعداد اظهارنامه‌های دریافتی و نمونه انتخابی برای رسیدگی از مشاغل دامپزشکی را در استان‌ها به تفکیک شهرستان، و در تهران در سطح اداره کل، به سازمان نظام پرشکی اعلام نمایند.

20- سازمان نظام پزشکی تمام تلاش و مساعی خود را جهت جلب مشارکت اعضای خود به منظور رعایت مفاد این دستورالعمل به‌عمل خواهد آورد.

21- مفاد این دستورالعمل پس از امضاء در هیچ مرحله‌ای قابل تجدید نظر و یا تغییر نخواهد بود. 

علی عسکری- رییس کل سازمان امور مالیاتی کشور

1753- بخش‌نامه شماره: 61643/ 3382/230 تاریخ: 01/11/1381

به قرار اطلاع واصله، برخی از واحدهای مالیاتی از ثبت و امضای‌دفاتر مشاغل موضوع بند (ب) ماده 95 قانون مالیات‌های مستقیم اصلاحی مصوب 27/11/1380 که توسط مؤدیان محترم مالیاتی ارائه می‌شود، به دلیل خارج از موعد بودن آن‌، خودداری می‌نمایند و این موضوع باعث بروز مشکلات و نارضایتی برای این قبیل از مؤدیان شده است لذا مقرر می‌دارد به منظور فراهم نمودن زمینه‌های لازم برای اجرای صحیح مفاد بند (ب) ماده مذکور، چنانچه صاحبان مشاغل یاد شده در هر زمان اقدام به ارائه دفاتر درآمد و هزینه (مشاغل) به منظور ثبت و امضاء نمایند‌، واحدهای مالیاتی صرف‌نظر از  اعتبار یا عدم اعتبار دفاتر از حیث مالیاتی، مؤظف به ثبت و امضای دفاتر موصوف می‌باشند.

عیسی شهسوارخجسته- رییس کل سازمان امور مالیاتی کشور

1817- بخش‌نامه شماره: 118/148-211 تاریخ: 18/01/1382

آیین‌نامه مربوط به روش نگهداری دفاتر و اسناد و مدارک و نحوه ثبت وقایع مالی و چگونگی تنظیم صورت‌های مالی نهایی موضوع تبصره 2 ماده 95 اصلاحی قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 27/11/80  که به تصویب وزیر محترم امور اقتصادی و دارایی رسیده است جهت اجرا ابلاغ می‌گردد.

محمدقاسم پناهی ـ معاون فنی و حقوقی

آیین‌نامه مربوط به روش‌های نگهداری دفاتر و اسناد و مدارک و نحوه ثبت وقایع مالی و چگونگی تنظیم صورت‌های مالی نهایی موضوع تبصره 2 ماده 95 اصلاحی مصوب 27/11/1380 قانون مالیات‌های مستقیم

کلیات:

ماده 1- مقررّات این آیین‌نامه شامل مؤدیانی است که در موعد مقرر در قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 03/12/1366 و اصلاحیه‌های بعدی آن ترازنامه و حساب سود و زیان و یا حسب مورد حساب درآمد و هزینه و حساب سود و زیان خود را با رعایت مقررّات مربوط تسلیم می‌نمایند.

تبصره- مؤدیان در انتخاب یکی از رویه‌های حسابداری براساس استانداردهای پذیرفته شده مجازند و در سال‌های بعد باید همان رویه را  اعمال نمایند. در صورتی که به جهات مشخصی تغییر رویه داده باشند مکلف‌اند اثرات حاصل از تغییر رویه را بر صورت‌های مالی مشخص و طی یادداشتی جداگانه پیوست اظهارنامه به اداره امور مالیاتی تسلیم نمایند.

فصل اول

مشخصات دفاتر قانونی:

ماده 2- دفاتر قانونی مشمول این آیین‌نامه عبارت است از کلیه دفاتر روزنامه و کل اعم از مشترک یا جدا از یکدیگر و دفتر مشاغل (دفتر درآمد و هزینه) که قبل از ثبت هرگونه عملیات حسابداری در آنها، دفاتر روزنامه و کل مطابق مقررّات مواد 11 و 12 قانون تجارت مصوب سال 1311 از طرف نماینده اداره ثبت اسناد و دفتر مشاغل از طرف ادارات امور مالیاتی ذی‌ربط حسب مورد امضا، پلمب و ثبت گردیده و به فارسی و با خودنویس یا خودکار تحریر شده باشد.

تبصره 1- اشتباه در شماره‌گذاری صفحات و همچنین اشتباهات ناشی از پلمب دفاتر در مراجع مذکور موجب بی‌اعتباری دفاتر نخواهد بود.

تبصره 2- از پملب خارج شدن یکی از دفاتر روزنامه یا کل موجب بی‌اعتباری دفاتر نخواهد بود. مشروط بر آنکه ضمن اعلام مراتب به اداره امور مالیاتی، اقدام به پلمب مجدد دفتر مذکور شود یا پس از بستن ذیل آخرین ثبت دفتر قبلی ادامه فعالیت در دفتر پملب شده دیگر ثبت گردد.

تبصره 3- ادارات امور مالیاتی مؤظفند فهرست دفاتر ثبت و پلمب شده واصله از اداره ثبت اسناد و همچنین فهرست دفاتر مشاغل ثبت و امضاء شده از ناحیه خود را به ادارات امور مالیاتی مربوط ارسال نمایند.

ماده 3- مؤدیان مشمول این آیین‌نامه مکلف‌اند برای هرسال مالی، فقط از دفاتر امضاء، پلمب و ثبت شده ظرف یک سال قبل استفاده نمایند، مگر این‌که در اثنای سال به علت تمام شدن دفاتر نیاز به دفاتر جدید باشد که در این صورت مجاز هستند دفاتر جدید امضاء، پلمب و ثبت نمایند و با رعایت مقررّات ماده 16 این آیین‌نامه ادامه عملیات مالی را در دفاتر جدید ثبت کنند، درج تعداد و مشخصات دفاتر مأخوذه برای استفاده در هرسال مالی، در اظهارنامه مالیاتی مربوط به آن سال الزامی است.

ماده 4- دفتر روزنامه دفتری است که اشخاص حقوقی یا حقیقی کلیه معاملات و سایر رویدادهای مالی و محاسباتی خود را با رعایت اصول و موازین و استانداردهای پذیرفته شده حسابداری و به ترتیب تاریخ وقوع در آن ثبت نمایند.

تبصره- نگهداری دفتر روزنامه واحد برای ثبت کلیه عملیات و یادفاتر روزنامه متعدد برای هر بخش از عملیات مجاز است.

ماده 5- دفتر کل دفتری است که عملیات ثبت شده در دفتر یا دفاتر روزنامه برحسب سرفصل یا کدگذاری حساب‌ها در صفحات مخصوص آن ثبت می‌شود به ترتیبی که تنظیم حساب سود و زیان و ترازنامه از آن امکان‌پذیر باشد.

ماده 6- دفتر مشترک روزنامه و کل دفتری است که دارای ستون‌هایی برای سر فصل حساب‌های متفاوت باشد، به طوری که اشخاص حقوقی و حقیقی با ثبت و نگهداری دفتر مذکور بر طبق اصول و ضوابط و استانداردهای حسابداری، بتوانند نتایج عملیات خود را از آن استخراج و حساب سود و زیان و ترازنامه تهیه نمایند.

ماده 7- دفتر مشاغل (دفتر درآمد و هزینه) دفتری است که حداقل دارای ستون‌هایی برای درج تاریخ، شرح معاملات، درآمد، ‌هزینه و دارایی‌های قابل استهلاک باشد و معاملات مذکور به ترتیب تاریخ وقوع در آن ثبت گردد به طوری که در پایان سال تعیین جمع درآمد و هزینه شغلی مؤدی و تنظیم حساب سود و زیان از آن امکان‌پذیر باشد.

فصل دوم

سایر دفاتر، اسناد حسابداری و مدارک حساب:

ماده 8- دفتر معین دفتری است که برای تفکیک و مجزی ساختن هر یک از حساب‌های دفتر کل برحسب مقتضبات و شرایط حساب ممکن است نگهداری شود. کارت‌های حساب اعم از آنکه به وسیله دست یا ماشین تهیه شده باشد در حکم دفاتر معین است.

ماده 9- سند حسابداری فرمی است که در آن یک چند مورد از معاملات و سایر رویدادهای مالی و محاسباتی به حساب‌هایی که حسب مورد بدهکار یا بستانکار گردیده تجزیه می‌شود و پس از امضای مراجع ذی‌صلاح مندرجات آن قابل ثبت در دفاتر می‌باشد.

ماده 10- مدارک حساب عبارت از مستنداتی است که بیانگر وقوع یک یا چند فعالیت یا رویداد مالی یا محاسباتی بوده و اسناد حسابداری و دفاتر بر مبنای آنها تنظیم و تحریر می‌گردد.

فصل سوم

نحوه تحریر و نگهداری دفاتر قانونی:

ماده 11- مؤدیانی که دفتر روزنامه و کل نگهداری می‌نمایند باید کلیه معاملات و سایر رویدادهای مالی و محاسباتی و مؤدیان مجاز به نگهداری دفاتر مشاغل (دفتر درآمد و هزینه) باید هر گونه درآمد و هزینه و خرید و فروش دارایی‌های قابل استهلاک خود را طبق مقررّات این آیین‌نامه حساب مورد دفاتر مربوط ثبت کنند ولو آنکه برای نگهداری حساب‌ها از ماشین‌های الکترونیکی و کارت‌های حساب استفاده شود.

تبصره- درخصوص اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل موضوع بند (الف) ماده 95 قانون مالیات‌های مستقیم، اشتباهات حسابداری در صورت ارائه مستندات مربوط چنانچه بر پایه استاندارهای حسابداری در دفاتر همان سال اصلاح شود به اعتبار دفاتر خللی وارد نخواهد کرد.

ماده 12- مؤدیان مجاز به نگهداری دفتر مشاغل می‌توانند تمام یا قسمتی از درآمد و هزینه‌های مشابه روزانه را تحت یک شماره ردیف در دفتر ثبت نمایند. مشروط به این‌که در ستون شرح دفتر، نوع و تعداد آنها را قید و اگر متکی به اسناد و مدارک باشد مشخصات آن را نیز در ستون مزبور درج نمایند. اقلام درآمد و هزینه و خرید و فروش دارایی‌های قابل استهلاک که در حدود متعارف متکی به اسناد و مدارک است، می‌‌بایست پس از ثبت در دفتر مشاغل، اسناد و مدارک مربوط به ترتیب شماره ردیف دفتر و به نحوی که برای رسیدگی مأموران تشخیص مالیات قابل استفاده باشد نگهداری گردد.

ماده 13- در مواردی که دفاتر روزنامه و کل نگهداری می‌شود. کلیه معاملات و سایر رویدادهای مالی و محاسباتی مربوط و در موارد نگهداری دفاتر مشاغل، درآمدها و هزینه‌ها و خرید و فروش دارایی‌های قابل استهلاک باید در همان روز انجام، حسب مورد در دفاتر روزنامه یا مشاغل ثبت گردد.

تبصره 1- تاریخ مذکور در مدارک یا فاکتور فروش یا خرید و غیره ملاک اعمال با توجه به روش و طرز کار مؤسسه تابع تشریفات و طی مراحلی باشد تا موضوع آماده برای ثبت در دفتر مربوط شود، فاصله بین تاریخ فاکتور یا مدارک و روز آماده شدن آن برای ثبت در دفتر تأخیر ثبت تلقی نخواهد شد.

تبصره 2- تأخیر در تحریر عملیات در صورتی که به منظور سوء استفاده نباشد تا 15 روز به تشخیص اداره امور مالیاتی و بیش از آن به تشخیص هیأت 3 نفری موضوع بند 3 ماده 97 قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 03/12/66 و اصلاحیه‌های بعدی به قانونی بودن دفاتر خللی وارد نخواهد کرد.

تبصره 3- در مواردی که دفاتر موضوع این آیین‌نامه توسط مقامات قضایی یا سایر مراجع قانونی و یا به عللی خارج از اختیار مؤدی از دسترس مؤدی خارج شود و صاحب دفتر از تاریخ وقوع این امر حداکثر ظرف سی‌روز دفاتر جدید امضا، پلمب و عملیات آن مدت را در دفاتر جدید ثبت کند، تأخیر ثبت عملیات در این مدت به اعتبار دفاتر خللی وارد خواهد کرد.

تبصره 4- تأخیر ثبت دفاتر در مورد اشخاص حقوقی جدیدالتاسیس از تاریخ ثبت شخص حقوقی و در مورد سایر اشخاص از تاریخ شروع فعالیت تا سی‌روز مجاز خواهد بود.

ماده 14- کلیه عملیات ثبت شده در دفاتر روزنامه هر ماه باید حداکثر تا پانزدهم ماه بعد به دفتر کل نقل شود.

ماده 15- اشخاص ملزم به نگهداری دفاتر روزنامه و کل که دارای شعبه هستند مکلف‌اند با توجه به روش‌های حسابداری خلاصه عملیات شعبه یا شعب خود را در صورتی که دارای دفاتر پلمب شده باشند، ‌حداکثر تا 4 ماه پس از سال مالیاتی و در غیر این صورت کلیه معاملات و سایر رویدادهای مالی و محاسباتی شعبه یا شعب خود را ظرف مهلت‌سی‌روز از تاریخ وقوع در دفتر روزنامه مرکز ثبت کنند.

ماده 16- امضاء و پلمب دفاتر ضمن سال مالی مشروط به این‌که تا تاریخ امضاء و پلمب هیچ‌گونه عمل مالی و پولی صورت نگرفته باشد و همچنین تأخیر امضاء و پلمب تا حد مجاز مقرر در تبصره‌های 3 و 4 ماده 13 این آیین‌نامه در مورد دفتر روزنامه یا حسب مورد دفتر مشاغل و ماده 14 این آیین‌نامه در مورد دفتر کل، به اعتبار دفاتر خللی وارد نخواهد کرد.

ماده 17- مؤدیانی که از سیستم‌های الکترونیکی استفاده می‌نمایند، مؤظفند خلاصه عملیات داده شده به ماشین‌های الکترونیکی طی هر ماه را تحت سر فصل‌های دفتر کل حداکثر تا پایان ماه بعد در دفاتر روزنامه یا مشاغل حسب مورد ثبت نمایند. علاوه بر این به منظور تسهیل رسیدگی باید دستورالعمل‌های نحوه کار با نرم‌فزارهای مالی مورد استفاده را در اختیار مأموران رسیدگی قرار دهند. ضمناً مؤدیان مذکور مکلف‌اند هر سه‌ماه یکبار خلاصه عملیات داده شده به ماشین‌های الکترونیکی را حداکثر 10 روز پس از پایان سه‌ماه به اداره امور مالیاتی مربوطه تسلیم نمایند.

فصل چهارم

چگونگی تنظیم صورت‌های مالی نهایی

ماده 18- اشخاص حقوقی و مشمولین بند (الف) ماده 96 قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 27/11/1380 مکلف‌اند صورت‌های مالی نهایی خود را با رعایت استاندارد حسابداری شماره یک که از طرف مراجع ذی‌ربط اعلام گردیده و از تاریخ 01/01/1380 لازم‌الاجرا می‌باشد، تهیه و تنظیم نمایند.

تبصره- اشخاص یاد شده مکلف‌اند صورت‌های مالی نهایی خود را براساس آخرین استاندارد حسابداری که از طرف مراجع ذی‌ربط اعلام می‌شود، تهیه و تنظیم نمایند.

ماده 19- مشمولین بند (ب) ماده 96 قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 27/11/1380 مکلف‌اند حساب درآمد و هزینه سال مالی خود که حداقل نشان دهند فروش کالا، درآمد حاصل از خدمات در ستون درآمد و خرید کالا، هزینه استهلاک دارایی‌ها و جمع سایر هزینه‌ها در ستون هزینه باشد را با درج نتیجه عملیات (سود یا زیان) تهیه و تنظیم نمایند.

تبصره- مؤدیان یاد شده می‌توانند موجودی کالای فروش نرفته در پایان سال مالی را جزء اقلام هزینه سال خرید منظور نمایند.

فصل پنجم

موارد رد دفاتر:

ماده 20- تخلف از تکالیف مقرر در این آیین‌نامه در موارد زیر موجب رد دفاتر می‌باشد:

1- در صورتی که دفاتر ارائه شده از پلمب خارج شده و یا فاقد یک یا چند برگ باشد.

2- عدم ثبت یک یا چند فعالیت مالی در دفاتر به شرط احراز.

3- تراشیدن، پاک کردن و محو کردن مندرجات دفاتر به منظور سوء استفاده.

4- تأخیر تحریر دفاتر روزنامه و مشاغل زاید بر حد مجاز مندرج در تبصره‌های 2 الی  4 ماده 13 و ماده 17 و تأخیر تحریر دفتر کل زاید بر حد مجاز مندرج در ماده 14 این آیین‌نامه.

5- عدم ثبت عملیات شعبه یا شعب در دفاتر مرکزی طبق مقررّات ماده 15 این آیین‌نامه.

6- در اجرای مقررّات تبصره 3 ماده 13 این آیین‌نامه در مواردی که دفاتر مزبور به ادعای مؤدی از دسترس وی خارج شده باشد و غیر اختیاری بودن موضوع مورد تأیید اداره امور مالیاتی ذی‌ربط قرار نگیرد.

7- عدم ارائه دستورالعمل‌های نحوه کار با نرم‌افزارهای مالی مورد استفاده در مورد اشخاصی که از سیستم‌های الکترونیکی استفاده می‌نمایند.

8- عدم تطبیق مندرجات دفاتر قانونی یا دفتر مشاغل حسب مورد که به شرح ماده 17 این آیین‌نامه تهیه و تنظیم گردیده با اطلاعات موجود در سیستم‌های الکترونیکی، در مورد اشخاصی که از سیستم‌های مذکور استفاده می‌نمایند.

9- جای سفید گذاشتن بیش از حد معمول در دفتر روزنامه و دفتر مشاغل به منظور سوء استفاده.

10- عدم ارائه یک یا چند جلد از دفاتر امضاء پلمب و ثبت شده نانویس.

11- در صورتی که ثابت شود اسناد ثبت شده در ماشین‌های الکترونیکی ظرف مهلت‌های مقرر در مواد 12، 14 و 17 آیین‌نامه (با در نظر گرفتن مقررّات تبصره‌های ماده 13) قطعی نشده باشد.

(هر گونه اصلاحات مربوط به عملیات و رویدادهای مالی مربوط به قبل از قطعیت اسناد باید در همان سال از طریق ثبت‌های حسابداری اصلاح گردد)

12- تهیه و تنظیم صورت‌های مالی بدون رعایت مقررّات ماده 18 این آیین‌نامه برای اشخاص حقوقی و مشمولین بند (الف) ماده 96 قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 27/11/1380.

13- اشتباه حساب حاصل از ثبت عملیات مؤسسه در صورتی که نسبت به اصلاح آن طبق مقررّات تبصره ماده 11 این آیین‌نامه اقدام نشده باشد.

14- در صورتی که مؤدیان مالیاتی حسب مورد از اوراق مخصوص ماده 169 قانون مالیات‌های مستقیم استفاده ننمایند.

ماده 21- هیأت سه نفری حسابرسان موضوع بند 3 ماده 97 قانون مالیات‌های مستقیم، در مواردی که با توجه به دلایل توجیهی مؤدی و نحوه تحریر دفاتر و رعایت استانداردهای حسابداری و درجۀ اهمیت ایرادات مطروحه از سوی اداره امور مالیاتی و رعایت واقعیت امر، احراز نمایند که ایرادات مزبور به اعتبار دفاتر خللی وارد نمی‌نمایند، می‌توانند نظر خود را مبنی بر قبولی دفاتر و اسناد و مدارک اعلام نمایند.

این آیین‌نامه در اجرای تبصره 2 ماده 95 قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 27/11/1380 به پیشنهاد شماره 384/29-211 تاریخ 10/01/1382 سازمان امور مالیاتی کشور در پنج فصل و بیست و یک ماده و دوازده تبصره در تاریخ 10/01/82 به تصویب وزیر امور اقتصادی و دارایی رسید و مقررّات آن از اول فروردین سال 82 لازم‌الاجرا بوده و نسبت به اشخاص حقوقی که سال مالی آنها با سال شمسی منطبق نباشد، در مورد سال مالی که از 01/01/82 به بعد آغاز می‌گردد جاری بوده و نسبت به سال مالی قبل از آن مفاد آیین‌نامه قبلی مجری می‌باشد.

2087- آیین‌نامه شماره: 9888 تاریخ: 24/10/1382

آیین‌نامه اجرایی موضوع ماده 219 اصلاحی قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 27/11/1380 بنا به پیشنهاد شماره 9358 مورخ 15/10/1382 سازمان امور مالیاتی کشور که در مورخ 20/10/1382 به تصویب وزیر محترم امور اقتصادی و دارایی رسیده است جهت اجرا به پیوست ابلاغ می‌گردد. ضمناً‌مقرر می‌دارد:

1- در مواردی که احکام مقرر در آیین‌نامه اجرایی متضمن تغییر سازماندهی و برقراری عناوین شغلی جدید و نحوه استفاده از اختیارات متناسب با تغییرات فوق‌الذکر می‌باشند، انجام فرآیند اصلاحی به منظور اجرای احکام فوق‌الاشاره با توجه به تبصره (2) ماده 13 آیین‌نامه از ابتدای سال 1383 الزامی خواهد بود.

2- در مواردی که به موجب احکام مقرر در آیین‌نامه وظایف، صلاحیت و اختیارات اجرایی جدیدی برای رده‌های شغلی سطوح مدیریت مقرر گردیده است، اجرای احکام مزبور از تاریخ ابلاغ لازم‌الرعایه خواهد بود.

مقتضی است مدیران‌کل امور مالیاتی به منظور حسن اجرای آیین‌نامه در چارچوب برنامه‌های سازمان که برای این منظور تدوین و ابلاغ خواهد شد، اقدامات لازم از حیث آموزش و توجیه کارکنان مالیاتی را به عمل آورده و زمینه تحول اساسی حوزه اجرایی مالیاتی کشور را فراهم آوردند.

عیسی شهسوارخجسته- رییس کل سازمان امور مالیاتی کشور

آیین‌نامه اجرایی ماده 219 قانون مالیات‌های مستقیم مصوب اسفندماه 1366 و اصلاحیه‌های بعدی آن

ماده 32- در موارد تشخیص علی‌الرأس درآمد مشمول مالیات، رعایت نکات زیر الزامی است:

1- در اجرای تبصره 2 ماده 97 «قانون» هرگاه طبق اسناد و مدارک ابرازی یا بدست آمده، امکان تعیین درآمد مشمول مالیات مؤدی وجود داشته باشد، درآمد مزبور براساس رسیدگی به اسناد و مدارک یا دفاتر مربوط حسب مورد تعیین می‌گردد.

2- در صورت عدم ارائه اسناد و مدارک یا دفاتر از سوی مؤدی، تشخیص درآمد مشمول مالیات طبق ماده 98 «قانون» باید مستدل و متضمن برآورد کارشناسی مأموران ذی‌ربط براساس اطلاعات و قرائن و شواهد مربوط و در حد امکان متکی به اسناد و مدارک باشد.

ماده 37- در اجرای بند 2 ماده 97 «قانون»، «مأموران مالیاتی» مکلفند تاریخ مراجعه به محل، جهت رسیدگی به دفاتر و اسناد و مدارک، را کتباً‌به مؤدی ابلاغ نمایند و فاصله تاریخ ابلاغ تا روز مراجعه در هیچ مورد نباید کمتر از یک هفته و بیش‌تر از 15 روز باشد، و در صورت تقاضای مؤدی مشروط به عذر موجه، مهلت مزبور تا 5 روز بیش‌تر تمدید می‌شود.

تبصره- روزهای مصادف با تعطیلی یا تعطیلات رسمی و عمومی کشور نباید تاریخ مراجعه تعیین گردد.

ماده 40- در اجرای مقررّات بند 2 ماده 97 «قانون» چنانچه ظرف مهلت مقرر در تبصره 1 ماده 272 «قانون» نامه درخواست اسناد و مدارک و دفاتر از سوی مأمور مالیاتی ابلاغ گردد، مؤدیانی که با توجه به مقررّات موضوعه، حسابرسی مالیاتی صورت‌های مالی خود را به حسابداران رسمی ارجاع نموده‌اند، مکلفند مراتب را کتباً در پاسخ نامه مذکور به مأمور مالیاتی ذی‌ربط اعلام نمایند،

در غیر این صورت اسناد و مدارک و دفاتر را جهت ارائه و رسیدگی به مأموران مالیات در موعد مقرر آماده نمایند.